De Tramstatie

De eerste stoomtram verscheen op de lijn Brugge – Leke op 10 maart 1910 en werd officieel ingehuldigd op 20 maart 1910. Op Ichtegems grondgebied volgden de tramsporen het traject Koekelarestraat – St-Bertinuslaan – Ringlaan – Oude Heirweg – Zuidstraat. Dagelijks waren er vijf ritten uit Brugge en vijf ritten uit Leke. De reisduur van het traject bedroeg 1u45min. De voormalige tramstatie evenals de herberg “De Wachtzaal” bevonden zich hier. Op 1 januari 1952 verdween de tramstatie definitief ten gevolge van de concurrentie van het vervoer over de weg.

De zwienhoek

Dorpskernvernieuwingen en verfraaiingen aan ons openbaar patrimonium, … we konden en kunnen er deze tijden letterlijk en figuurlijk niet om heen. Onze openbare gebouwen, straten en pleinen zijn niet meer te herkennen. Wij juichen het luidkeels toe. Al dat schoons dragen wij hoog in ons vaandel. De bekommernissen rond de veiligheid onzer kinderen, vaders en moeders is van ‘high interest’. De ongemakken en verstoring van ons dagelijkse leven nemen we er graag bij. Onze publieke autoriteiten: blauw, groen, geel of oranje bedanken we van ganser harte voor deze realisaties.

Maar wij gaan verder dan het bejubelen van deze positieve injecties van onze burgervaders en –moeders. Bij het bewonderen van al dat schoons komen sentimentele herinneringen naar boven.

“Daar stond het huis van Wiesten en Marcel. Remieten piste hier altijd tegen de haag..”. “Hier kreeg ik mijn eersten djoef”. “ Daar trokken we ’s zomers bonen, met wel honderd”.

Er bestaat zoiets als een ‘gemeen erfgoed’. Een soort van verbintenis tussen mensen die in bepaalde tijden het bestaan van een plaats of buurt bepaalden. Evenzeer met het verdwijnen van deze mensen verdwijnt dit erfgoed onherroepelijk terug onder een dikke laag stof. 

Zo was er ook, het moet zo’n 50 jaar geleden zijn, de Zwienhoek. Een plaats in Ichtegem waar plezier en bekommernis voor mekaar de hoogste bestaansreden was. Pier en Pol speelden en vochten er met elkaar, Leite en Mariette schuurden er ’t voorland, Achiel en Wiesten verdronken er hun congeem, Dreeje deed de kleine klusjes van den hoek. Willy, Berten, Fretn en Zeetn jaagden in Tjietensbos op Jesje en Elza. Het kwam zover dat de buurt van de hoek prompt tot Zwienhoek omgedoopt werd. Want vele taferelen speelden zich destijds niet in de beslotenheid van de woonkamer af maar wel op straat.  Het was er gezellig spelen en vertoeven, je kon er met je verhaal terecht in de buurtwinkel. En de geboorte van je eerste kleinen werd er een heus buurtfeest. Plezier en bekommernis troef!

Maar… die (wellicht zeker?) ene pint teveel …  is de verklaring van de Tramstaties bijnaam: De Zwienhoek.

Enkelen zullen het zich nog herinneren maar wellicht zegt het de meesten niets of niet veel. Jammer zouden we zeggen, want het is juist de herinnering aan en de warmte van dit erfgoed die ons huidig zijn mee bepaalt.

Wij willen niet dat dit erfgoed verloren gaat.

Van planmakers, studiebureaus en rekenaars verwachtten we geen initiatieven om dit gemeen erfgoed te betonneren. Het leeft echter in de harten en de zielen van de echte ‘beleavers’.

Wij wilden voorkomen dat dit erfgoed definitief mee verdween en aan het nageslacht ontnomen werd.

Daarom namen we de koe bij de horens of liever het zwien bij de staart en gingen over tot actie.

Onze eerste daad in het verbijtelen van ons erfgoed was een ode aan de Zwienhoek van Ichtegem.

We deden beroep op onze jeugdvriend. Sinte Maarten die Ichtegem normaal met lekkers en leuks overstelpt, had er de tijd niet voor. Hij verontschuldigde zich en deed een goed woordje bij zijn broer Klaai. Sinterklaai had nog wat tijd over om in zijn bestofte geschiedenisboeken te snuisteren en ons de historiek van de tramstatie, alias Zwienhoek door te mailen.We voerden zijn opdracht uit, werkten tegen een hels tempo. We hadden een deadline; 6 december 2006. Klaai himself kwam ons inspecteren tijdens zijn doortocht der lage landen.

Een plaats voor iedereen

De plaatselijke bevolking voelde zich steeds zeer nauw betrokken bij het tramgebeuren. De tramstatie zorgde destijds voor de nodige handel en wandel en nadien voor het goede nabuurschap. De goede verstandhouding en dynamiek bleef tot op heden aanwezig.

Het tramstatiemonument

Op deze locatie bevond zich van 1910 tot 1952 de voormalige tramstatie. Door de plaatselijke bevolking werd een monument geplaatst ter nagedachtenis van de voormalige tramstatie. Er werd gekozen voor enkele uitgesproken fragmenten die verwijzen naar de vroegere plaatsbestemming. De sporen op biels, de spoorwissel en de tram-as zijn uiterst herkenbare elementen, evenals “het bokkertje” of stootbuffer en plaatsnaambord “Ichteghem, tramhalte”. Zeer bijzonder is het mobiele karakter van het monument. Het monument is geplaatst op een mobiel onderstel en kan bijgevolg rond zijn as draaien, een inventieve verwijzing naar mobiliteit. Bij de oprichting van dit monument sloegen zowel de oudere buurtbewoners als de nieuwkomers de handen in elkaar om een buurtcomité op te richten. Dit resulteerde in dit monument. Het monumentbeheer is een dynamisch gebeuren. Gezien het mobiele karakter wordt het monument het centrale gegeven in de buurtdynamiek. Bij aanvang van ieder nieuw seizoen wordt het monument door de plaatselijke bewoners “gedraaid”. Deze “draaiing” wordt telkens met de nodige luister georganiseerd. De inhuldiging vond plaats op zaterdag 8 september 2007 met een heus  volksfeest.

 (foto inhuldiging)